2025 оны 9-р сарын 12-ны өдрийн мэндийг хүргэе. Хиймэл оюун ухаан (AI) боловсролын салбарт нэвтэрснээр сургалтын арга зүй, эрдмийн шударга байдлын стандартад томоохон сорилт тулгараад байна. Энэхүү технологи нь оюутнуудын хувьд суралцах үйл явцыг хөнгөвчлөх үү, эсвэл шүүмжлэлт сэтгэлгээний ур чадварыг мохоох уу гэдэг асуулт урган гарч ирж байна. Энэ удаагийн дугаартаа бид хиймэл оюуныг анги танхимд ашиглахтай холбоотой маргаан, багш нарт зориулсан AI хэрэгслүүдийн боломж, энэ бүхний дунд оюутны мэдээллийн нууцлал, боловсролын тэгш хүртээмжийг хэрхэн хангах тухай чухал сэдвүүдийг хөндөх болно.
Анги танхим дахь хиймэл оюун: Маргаан дундуурх гарц ба ирээдүйн чиг хандлага
Хиймэл оюун ухаан (AI) боловсролын орчинд хурдацтай нэвтэрч, уламжлалт сургалтын арга зүй болон эрдмийн шударга байдлын стандартуудад томоохон сорилт үүсгээд байна. Дижитал Боловсролын Зөвлөлийн дэлхий даяар явуулсан судалгаагаар оюутнуудын 86% нь хичээл даалгавартаа хиймэл оюун ашигладаг болох нь тогтоогджээ. Энэ нь хиймэл оюун хэрэглэх эсэх биш, харин түүнийг хэрхэн сургалтын ирээдүйг тодорхойлоход ашиглах вэ гэдэг асуултыг бий болгож байна. Олон багш нарын хувьд хиймэл оюун нь эрдмийн шударга байдалд заналхийлж буй гол хүчин зүйл болжээ. Оюутнууд эссэний ноорог гаргах, нарийн төвөгтэй бодлого бодох зэрэг "нүсэр ажил"-д AI хэрэгслүүдийг ашиглаж, суралцах үйл явцад өөрсдөө оролцохгүйгээр хариултыг авч чадаж байгаагаа хүлээн зөвшөөрдөг. Энэ байдал нь оюутнууд "өөрсдөө бичвэр бүтээх" болон "хоосон хуудасны айдас"-ыг даван туулах чадвараа алдаж байгаад багш нарын сэтгэлийг зовоож байна. MIT-ийн сүүлийн үеийн судалгаагаар бичих даалгавраа хиймэл оюунд ихээр даатгасан оролцогчдын тархины холбоос суларч, мэдрэлийн болон зан үйлийн түвшинд гүйцэтгэл муутай байсан нь AI-д хэт найдах нь шүүмжлэлт сэтгэлгээний ур чадварыг устгаж болзошгүйг харуулсан. Эрдмийн шударга байдлаас гадна ёс зүй, тэгш байдлын асуудлууд ч тулгарч байна. Хиймэл оюуны алгоритмын ил тод бус байдал, ялангуяа үнэлгээ хийх, гүйцэтгэлийг хянах зэрэгт ашиглагдах үед гарах боломжит алдаа, шударга бус байдлын талаар шүүмжлэл гарсаар байна. Мөн хиймэл оюуны хэрэгслүүд нь оюутны асар их хэмжээний мэдээллийг цуглуулдаг тул хувийн нууцлал нь томоохон асуудал болдог. Үүнээс үүдэн санхүүжилт багатай сургуулиуд хиймэл оюуны ботуудад илүү найдаж, нийгэм-сэтгэл зүйн хөгжлийн боломжуудыг алдагдуулж, харин чинээлэг сургуулиуд гүн гүнзгий зөвлөгөө, энэрэнгүй харилцааг бий болгодог багш нараа авч үлдэх хоёр шатлалт систем үүсэх эрсдэлтэй. Гэсэн хэдий ч олон шинжээчид хиймэл оюуныг бүрмөсөн хориглохын оронд түүнийг хэрхэн хариуцлагатай ашиглахыг оюутнуудад заахыг дэмжиж байна. Учир нь хиймэл оюун бол ирээдүйн ажлын байрны салшгүй нэг хэсэг бөгөөд оюутнууд түүнийг ёс зүйтэй, үр дүнтэй ашиглаж сурах шаардлагатай. Энэхүү маргаан нь боловсролын зорилгыг дахин эргэцүүлэн харахад хүргэж байна. Мэдээлэл хүртээмжтэй болж, хиймэл оюун уламжлалт олон ажлыг хийх чадвартай болсноор багш нар бүтээлч байдал, шүүмжлэлт сэтгэлгээ, асуудал шийдвэрлэх, багаар ажиллах зэрэг хүний онцгой ур чадварт төвлөрөх шаардлагатай болж байна. Эцсийн дүндээ, урагшлах зам нь бодлого боловсруулах, хиймэл оюуны боловсролыг дээшлүүлэх, улам бүр автоматжиж буй дэлхийд хүний оюуны болон сэтгэл хөдлөлийн хөгжлийг чухалчилсан сургалтын хөтөлбөрийг шинэчлэн боловсруулах явдал юм.
Багш нарыг хиймэл оюуны хэрэгслүүдээр чадавхжуулах нь
Хиймэл оюуныг боловсролд нэвтрүүлснээр багш, сурагчдын сургалтын орчин эрс өөрчлөгдөж, хиймэл оюуны хэрэгслүүд орчин үеийн багш нарын зайлшгүй туслах нөөц болоод байна. Эдгээр хэрэгсэл нь захиргааны ажлыг хөнгөвчлөх, сургалтын агуулгыг сайжруулах, хувь хүнд тохирсон сургалтын туршлагыг бий болгох зорилготой бөгөөд ингэснээр багш нарын үнэ цэнэтэй цагийг хэмнэж, ажлын ачааллыг бууруулахад тусалдаг. Microsoft-ын 2025 оны Боловсрол дахь хиймэл оюуны тайланд дурдсанаар, боловсролын байгууллагуудын 86% нь үүсгэгч хиймэл оюуныг ашиглаж эхэлсэн байна. Уг тайланд хиймэл оюун нь багш нарын цагийг чөлөөлж, оюутнуудтай илүү ойр ажиллах боломжийг олгодог бүтээлч хамтрагч гэдгийг онцолжээ. Энэ чиглэлд хэд хэдэн платформ манлайлж байна. Тухайлбал, Microsoft Education AI Toolkit нь байгууллагуудад анги танхимын өөрчлөлтөөс эхлээд системийн хэмжээний стратеги хүртэл хиймэл оюуныг нэвтрүүлэх стратегийн төлөвлөлт хийхэд нь тусалдаг. Багш нарт зориулан бүтээгдсэн Eduaide.Ai нь Erasmus хэмээх хиймэл оюуны туслахтай бөгөөд одоо байгаа материалыг хичээлийн төлөвлөгөө, график зохион байгуулагч, боловсролын тоглоом болгон хувиргадаг. MagicSchool.ai платформ нь багш нарт зориулсан 80 гаруй хиймэл оюуны хэрэгсэлтэй бөгөөд хичээлийн төлөвлөгөө, үнэлгээ, хувь хүний боловсролын төлөвлөгөө (IEP), мэргэжлийн харилцаа холбоог бий болгоход тусалдаг. Мөн Охайо мужийн InnovateOhio нь The AI Education Project (aiEDU)-тэй хамтран мужийнхаа боловсролын системийг хиймэл оюуны хувьсгалд бэлтгэх зорилгоор K-12 ангийн сургуулиудад зориулсан AI хэрэгслийн багцыг нэвтрүүлсэн. Хиймэл оюуны хэрэгслүүд нь олон боломжийг санал болгож байгаа ч үр дүнтэй хэрэгжүүлэхийн тулд стратегийн төлөвлөлт, тасралтгүй мэргэжлийн хөгжил шаардлагатай. Удирдлагын зүгээс хийгдсэн сургалт болон багш, сурагчдын хүлээн авсан гэж үзэж буй сургалтын хооронд зөрүү байдаг тул нээлттэй харилцааг дэмжиж, чанартай сургалтаар хангаж, шилдэг туршлагыг хуваалцах орчныг бүрдүүлэх нь хиймэл оюуны эргэн тойронд мэдлэгтэй, итгэлтэй соёлыг төлөвшүүлэхэд чухал ач холбогдолтой.
Хувьсан өөрчлөгдөж буй боловсролын орчинд оюутны нөөц боломжийг хамгаалах нь
Оюутан бүрийн нөөц боломжийг хамгаалах нь хувийн мэдээллийн нууцлал, тэгш хүртээмж, боловсролын системийн гаднын дарамтад тэсвэртэй байдлыг хангах зэрэг олон талт арга барилыг шаарддаг. Сургалтын орчин хувьсан өөрчлөгдөхийн хэрээр оюутнуудыг эрдэм шинжилгээний болон хувь хүний хувьд хөгжих боломжийг баталгаажуулах нь боловсролын удирдагчдаас байнгын сонор сэрэмж, стратегийн үйл ажиллагааг шаарддаг. Энэхүү хүчин чармайлтын суурь элемент нь Гэр бүлийн боловсролын эрх, нууцлалын тухай хууль (FERPA) юм. Энэхүү холбооны хууль нь оюутны мэдээллийг хамгаалах, боловсролын бүртгэлийн нууцлалыг хангах, эцэг эх, оюутнуудад өөрсдийн боловсролын мэдээлэлд хяналт тавих боломжийг олгодог. Байгууллагууд хувийн мэдээллийг задруулахаасаа өмнө зөвшөөрөл авах, ялангуяа улам бүр дижиталчлагдаж буй сургалтын орчинд зөвшөөрөлгүй хандалтаас урьдчилан сэргийлэх найдвартай аюулгүй байдлын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх ёстой. Нууцлалаас гадна чанартай боловсролыг тэгш хүртээмжтэй болгох нь оюутны нөөц боломжийг нээхэд нэн чухал. Нью-Йорк дахь Хүүхдийн төлөөх Адвокатууд зэрэг байгууллагууд нөөц бололцоо багатай нийгэмлэгийн оюутнуудын боловсролын эрхийг хамгаалах, саад бэрхшээлийг арилгахын тулд хууль зүйн төлөөлөл, зөвлөгөө, "эрхээ мэдэх" сургалтаар дамжуулан чухал дэмжлэг үзүүлдэг. Гэсэн хэдий ч боловсролын салбарт сорилт бэрхшээл тулгарсаар байна. Холбооны бодлого, үйл ажиллагаа нь улсын боловсролд ихээхэн нөлөөлж, санхүүжилтийг танах, сургалтын хөтөлбөрт нөлөөлөх оролдлого хийх зэрэг эрсдэгийг дагуулдаг. Энэ нь оюутны амжилтад шаардлагатай нөөцийг хамгаалах, дэмжихэд орон нутгийн болон муж улсын удирдлагын үүрэг чухал болохыг онцолж байна. Эцсийн дүнд, оюутны нөөц боломжийг хамгаалах нь хувийн мэдээллийг хамгаалах, бүгдэд тэгш боломжийг олгох, гаднын аюул заналд дасан зохицож, тэсвэрлэх чадвартай боловсролын системийг бий болгох гэсэн цогц арга барилыг хамардаг. Эдгээр салбарт тэргүүлэх ач холбогдол өгснөөр бид оюутнуудыг өөрсдийн чадавхыг дээд зэргээр нээж, нийгэмд утга учиртай хувь нэмэр оруулах боломжоор хангана.
Эдгээр гурван сэдвийг нэгтгэн дүгнэхэд, хиймэл оюун нь багш нарын ажлыг хөнгөвчлөх хүчирхэг хэрэгсэл боловч, оюутнуудын эрдмийн шударга байдалд сорилт учруулж, энэ бүх технологийн дунд оюутны хувийн мэдээллийг хамгаалж, тэгш боломжийг хангах нь хамгийн чухал суурь зарчим байх ёстойг харж болно. Технологийн дэвшлийг ухаалгаар ашиглахын зэрэгцээ боловсролын үндсэн зорилго болох шүүмжлэлт сэтгэлгээтэй, бүтээлч иргэнийг төлөвшүүлэх явдлыг орхигдуулж болохгүй. Disruptor Ai Lab нь "Ai Монголд хөгжихийн төлөө. Далайд дусал нэмэр!" уриан дор Монголын оюутан залуусыг хиймэл оюуны эрин үед бэлтгэх зорилготой. Манай сургалтуудын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахыг хүсвэл вэбсайт дахь хиймэл оюуны чатботоос асуух, эсвэл бизнестээ зориулсан автоматжуулалтын шийдлүүдийг сонирхож байвал бидэнтэй холбогдоорой.
Эх сурвалжууд
- Advocates for Children of New York – Homepage
- Boston Magazine – The ChatGPT Generation: How Students Are Actually Using AI (And What Educators Are Learning)
- Center for American Progress – Public Education Under Threat: 4 Trump Administration Actions To Watch in the 2025-26 School Year
- Eduaide.Ai – Eduaide.Ai: AI Created for Teachers
- MagicSchool – AI for Educators | MagicSchool
- Microsoft Education Team – AI in Education Report: Insights to support teaching and learning
- New York State Education Department – New York State Education Department Laws & Guidance
- Ohio Department of Education and Workforce – AI in Ohio's Education
- Shift Press – Will Artificial Intelligence Take Over The Classroom?
- Splashtop – What is FERPA?: Key Facts, Compliance, and Best Practices
- Think Academy CA – AI in Education: Tech Giants' Controversial Push into School